Heengezonden door zijn leermeester kwam de Indiase yogi Swami Vishnu Devananda in 1957 aan in Amerika. Zijn missie: gereïncarneerde westerlingen uit het oosten terugleiden naar het pad van de yoga, destijds een exotische nieuwigheid.
Swami’s missie wierp zijn vruchten af: anno 2018 zijn er maar weinig westerlingen niet bekend met de downward facing dog en de Zonnegroet. Naar schatting brengen zo’n 200 miljoen mensen wereldwijd de eeuwenoude Oosterse filosofie dagelijks in de praktijk. Zij lassen een moment van stilte in met een meditatie of adempauze.
Ook als je je wenkbrauwen optrekt bij yoga is er iets wat de Oosterse filosofie je kan leren: Wu Wei. Vrij vertaald betekent dit niet doen. Dat is nadrukkelijk iets anders dan niets doen. Het begrip uit het Taoïsme, de eeuwenoude Chinese filosofie beschreven in de Tao Thé Tjing, zegt niet dat je je moet onttrekken aan het leven, maar dat je de uitkomst van een situatie op zijn beloop moet laten. Bewandel het pad van de minste weerstand, maar bega hem wel.
Geen geforceerde acties
En die moeiteloze flow kan verrassend genoeg van pas komen in je werk. Wu Wei helpt je in te zien dat te veel je best doen – overanalyseren, situaties controleren en ingrijpen – verkramping als gevolg heeft. Iets wat ervoor zorgt dat je natuurlijke energie, in de Oosterse levensfilosofie aangeduid als Qi, wordt geblokkeerd.
Ga maar na hoe je lichaam voelt wanneer je tegen die deadline aanhikt. En vergelijk dit eens met rust. Bij ontspanning zijn er laaghangende schouders en een lange nek, vrijwel nooit aanwezig als je bezig bent die nalatige collega achter de kont te zitten. Wu Wei helpt je je meer comfortabel te voelen bij minder doen – en je daarbij gelukkiger te maken.
Volgens Chinese meesters vertaalt die stromende energie zich ook naar creativiteit. Door je met Wu Wei te ontdoen van gedachtenpatronen waarvan je de oorsprong niet eens meer kent, kom je tot het kleine beetje wat jij echt bent. Hoe je dat doet?
Kalme geest
Taoïsten geloven in een actief lichaam en een kalme geest. Dat doe je door uit je hoofd te treden en in je lichaam. De eerste stap om uit je hoofd treden, is de focus te verleggen naar het fysieke lichaam. Word je bewust van hoe je lichaam voelt. Is er ergens pijn? Ongemak? Waar raakt je lichaam de ondergrond? Door deze vragen te beantwoorden ben je op de goede weg.
Dit klinkt leuk en aardig, maar het Taoïsme is een behoorlijk confronterende filosofie in onze door productiviteit gedreven maatschappij. Het vraagt je het idee te vernietigen dat je continu bezig moet zijn om succesvol te zijn. Rust, herstel en reflectie zijn essentiële onderdelen van het proces naar een écht succesvol en gelukkig leven. Wu Wei in ons leven introduceren, zou weleens uitkomst kunnen bieden voor onze overspannen samenleving.
Productiviteit-apps
Overspannenheid heeft vaak te maken met het idee iets te moeten: je moet je carrière eigenhandig naar een hoger niveau tillen, die extra taak op je te nemen of sneller werken. Dus verbeteren we onszelf: grijpen we naar productiviteitsapps, schrijven we ellenlange to-do lijsten en blijven we langer op kantoor dan goed voor ons is. De oude Taoïsten zouden hun hoofd schudden: het zijn namelijk allemaal voorbeelden van ingrijpen. Door méér dingen sneller te doen, hebben we het idee een beter mens te worden. Iemand die dichter staat bij zijn werkelijke zelf.
Dat is een fabel, schrijft de populaire Harvard hoogleraar Chinese Geschiedenis Michael Puett. Op basis van jarenlange studies en lesgeven, schreef hij de bestseller De Weg. Hierin beschrijft hij onder meer dat er volgens de oosterse wijzen geen sprake is van een ‘ik’. We zoeken een studie en een baan die bij ons past en stippelen een plan uit waarmee succes is gegarandeerd, maar we zijn geen homogeen wezen. Dat vooropgestelde plan? Dat kun je volgens de Chinese denkers dus mooi loslaten.
Filosofie meets wetenschap
Van dezelfde strekking is het boek Trying Not To Try van hoogleraar Edward Slingerland. Hij geeft een verheldering van Wu Wei door middel van de nieuwste inzichten uit de cognitiewetenschappen. Net zoals Puett benadrukt Slingerland dat Wu Wei niet betekent niets te doen, maar je simpelweg te focussen op de juiste weg. Hij focust zich op ons onderbewustzijn en waarom alles beter gaat als je het juist niet te graag wilt.
Wu Wei betekent loslaten met een hoofdletter L. En dat is niet zwak, maar moedig. Juist als we denken dat een extra fronsrimpel en ‘druk druk druk’ betekent dat we lekker op weg zijn. Neem pauze, loop rondjes en mijmer wat in de rondte. Wedden dat jouw ‘weg’ zich dan voor je neus uitvouwt?