Wat is digitalisering?
“Letterlijk is het de overgang van gegevens naar een digitale vorm, dat wil zeggen in een vorm die gebruikt kan worden door elektronische apparaten zoals computers. Het kan daarbij gaan om de gegevens zelf (denk daarbij aan een boek), de bijbehorende processen (bijvoorbeeld het kopen van een boek) of de samenleving in het algemeen (de verandering van bijvoorbeeld bibliotheken of onderwijs).”
Aldus Marco Derksen, expert op het gebied van digitalisering en oprichter van Upstream, een adviesbureau dat bedrijven helpt met het maken van een digitale transformatie.
Digitalisering is omzetten van bestaande assets en processen. Digitale transformatie is de volgende stap. “De afgelopen decennia hebben bedrijven bestaande processen gedigitaliseerd, geautomatiseerd en online gebracht. Ik noem dit digitalisering, de stap naar 2.0. Door deze ontwikkeling zijn grenzen tussen werk en privé, tussen afdelingen binnen organisaties én tussen organisaties en markt aan het verdwijnen.”
Digitale transformatie
Derksen: “We zien dat de traditionele business- en organisatiemodellen aan vervanging toe zijn. Deze stap noem ik de digitale transformatie, de stap naar 3.0. Die heeft – in tegenstelling tot de eerdere stap – minder met technologie, maar vooral met mensen te maken.”
“De stappen die de meeste organisaties maken naar digitale volwassenheid gaan van kostenbesparing, communicatie, sales & logistiek naar marketing, big data en slimme technologie tot nieuwe business- en organisatiemodellen.”
We zien dat de traditionele business- en organisatiemodellen aan vervanging toe zijnTweet
“De snelheid waarmee deze ontwikkelingen gaan verschilt per sector. Zo is de financiële wereld al volop in beweging naar 3.0. Een goed voorbeeld vind ik ING, die de transformatie naar agile werken (flexibel werken in kleine teams) heeft gemaakt en op termijn een open platform wil zijn voor bankdiensten. Maar veel overheden, zorg- en onderwijsinstellingen daarentegen zitten nog in de eerste stap naar 2.0 en zijn nog volop bezig met digitalisering van bestaande processen.”
Van 1.0 naar 3.0
“De eerste stap is kijken naar de kernactiviteiten van een organisatie”, zegt Derksen. “Welke activiteiten zijn te digitaliseren en te automatiseren? Welke stappen zijn daarmee te zetten? Vervolgens is het de vraag of het huidige business- en organisatiemodel nog past bij de huidige markt. In voorkomende gevallen is het overigens de vraag of je al deze stappen moet doorlopen of dat je helemaal opnieuw begint. Hoe zou je een organisatie opzetten als je je eigen concurrent zou mogen bedenken?”
“Uit ervaring blijkt overigens dat digitale transformatie vaak niet om technologie gaat, maar vooral om het anders organiseren en dat betekent een andere mindset en vaardigheden bij medewerkers. Digitale transformatie gaat niet alleen om technologie, het gaat vooral om mensen. Mensen meekrijgen in deze stappen is veruit de grootste uitdaging. De cultuur van een organisatie speelt daarbij uiteraard een grote rol.”Zes stappen naar digitale volwassenheid – volgens Marco Derksen
1: Kostenbesparing
“Kostenbesparing is vaak de belangrijkste reden voor digitalisering en automatisering. Hoe kunnen we processen sneller en goedkoper maken? Vraag is wel of dit de meeste logische eerste stap is, omdat je daarmee de oude manier van werken behoudt, alleen nu geautomatiseerd.”
2: Communicatie
“Een mooi voorbeeld van het sneller en goedkoper maken van processen is communicatie. Daar waar we vroeger adverteerden via RTV en print, zien we nu dat online adverteren veel sneller en goedkoper is. Ook het contact met de klant is de laatste jaren steeds meer verschoven van face-to-face, naar telefonisch en online contact.”
3: Sales & logistiek (e-business)
“In plaats van enkel verkoop via fysieke kanalen – een winkel, op de markt – gaat een ondernemer (ook) online zaken doen. Dan gaat het om een webwinkel, maar ook om alle processen eromheen. Denk aan de logistiek van zo’n winkel, bestellingen, alles kan online worden geregeld.”
4: Digital marketing
“Zorg dat je je klant steeds beter leert kennen, dan kun je ‘m ook steeds beter bedienen. En misschien komt het dan zelfs tot hele nieuwe producten en diensten.”
5: Big data & algoritmes
“Ken je klant. Verzamel zoveel mogelijk informatie over je klanten, bijvoorbeeld uit Google Analytics. Mailchimp en Facebook bieden ook tools aan om het gedrag van jouw doelgroepen te analyseren. Daar komen ook steeds meer tools bij. Albert Heijn haalt bijvoorbeeld ook veel informatie over klantgedrag uit hun app. Op dit moment liggen er nog wel wat uitdagingen op het gebied van privacywetgeving.”
6: Nieuwe business- en organisatiemodellen
“De laatste stap is het anders organiseren van je zaken. Want misschien is het organiseren in afdelingen wel helemaal niet meer het meest efficiënt, maar organiseer je het nu rondom klanten of klantprocessen.”
Derksen besluit: “Als organisatie moet je goed kijken wat je zelf kunt doen en wat je kunt uitbesteden. Dat geldt zowel voor kleine bedrijven als voor grote organisaties. Digitalisering maakt het mogelijk onderdelen waar je bijvoorbeeld minder goed in bent, elders onder te brengen. Dat is slim, want zo kun je zelf focussen op je core business.”